[Hỏi] Hiện nay phần nhiều gia đình đều tồn tại tình trạng vợ chồng bất hòa, con cái không nghe lời, không chịu ở chung với người già, mà phần lớn thời gian cuộc đời của chúng ta đều là sống chung với người nhà, xin hỏi trong Đệ Tử Quy có những câu kinh văn nào đặc biệt phù hợp với gia đình không?
[Đáp] Mỗi một câu đều phù hợp. Không chỉ phù hợp cho gia đình, mỗi một câu đều phù hợp ở trường học trở thành tác phong của lớp học, trở thành tác phong của trường học; ở đoàn thể xí nghiệp mỗi một câu đều có thể trở thành văn hóa xí nghiệp; ở quốc gia có thể trở thành phong tục của toàn bộ quốc gia, nếp sống của quốc gia.
Ở đây chúng ta vừa nói đến “Phần lớn đều tồn tại tình trạng vợ chồng bất hòa”, câu nói này thường ít nói đến, cần tốt khoe xấu che. Mọi người đều nói vợ chồng bất hòa, thế thì không ai dám kết hôn rồi. Bạn xem hiện tại người trẻ tuổi đều có chứng bệnh sợ hôn nhân, mà bản thân chúng ta đối mặt với cuộc đời này, không thể chỉ thấy mỗi hiện tượng, “Thế chẳng phải là xác suất li hôn của tôi rất cao đấy ư?” cho nên bạn phải có lòng tin đối với chính mình. Có người đã li hôn, cũng có người chưa li hôn; có người đau khổ, cũng có người hạnh phúc. Các vị bằng hữu, chúng ta đi nghiên cứu đau khổ hay là đi nghiên cứu hạnh phúc? Đáp án chuẩn, là nghiên cứu hạnh phúc. Nhưng mà bây giờ ở trong đầu chúng ta đều nhớ đến việc đau khổ, mọi người có cảm giác hay không, trong đầu của chúng ta đang tồn tại ý nghĩ tiêu cực nhiều hay là ý nghĩ tích cực nhiều? Là tiêu cực nhiều. Có một câu nói gọi là “Đời người, 10 việc thì có đến 8, 9 việc không được như ý”. Câu nói này có nên cất vào hay không? Câu nói này cần phải lấy ra, cất vào “Trời không thiên vị, thường giúp người lành”, “Làm lành, trăm điều tốt lành [trời] giáng xuống”, “Nhà tích thiện ắt có thừa niềm vui”, vào lúc này ngay cả đi ngủ đều sẽ có một chút Smile (mỉm cười), rất an tâm, làm được rất thiết thật.
Cho nên đời sống của chúng ta cần phải “Thà tìm kiếm phương pháp để thành công [chứ không kiếm cớ để thất bại]”, bạn xem vợ chồng phải làm thế nào để học tốt cái này, nhìn thấy người khác dạy dỗ con cái họ tốt hãy cùng họ học, như vậy đời sống nhất định hướng về phía tươi sáng mà đi, sẽ không vì những hiện tượng này gây trở ngại trong lòng. Hơn nữa phải càng cảm thấy có sứ mệnh, hiện tại nhiều vợ chồng bất hòa như thế, con cái giáo dục không tốt, gia đình không hạnh phúc, “Đời người xưa nay ai mà không chết”, một đời này không vô ích, tôi liền làm tấm gương tốt nhất của thế gian này, con người sống có chí khí thì đời sống của họ rất có giá trị. Chí khí phải tích lũy cao xa, “Thiên hạ không có việc khó, chỉ sợ người không có quyết tâm”. Đời sống của chúng ta không nên luôn luôn ở đó ỷ lại người khác, chúng ta cần phải đi giúp đỡ người khác, phải có loại khí phách này.
Không muốn ở chung với người già, đó là không biết cách tu phước lành. “Nhà có cụ già như có bảo vật”. Chúng ta vừa nói đến sự phú quý quan trọng nhất chính là truyền thống hiếu đễ. Nếu như không có trưởng lão, bạn làm sao thực hành hiếu đễ? Từ nhỏ tôi là do ông nội bà nội chăm sóc lớn lên, hiếu đạo căn bản đó, cha mẹ tôi làm được rất tự nhiên, con cái theo đó cũng quen nếp làm được rất tự nhiên, mỗi lần có món ăn gì ngon, đồ gì ngon đều là trước hết mời qua ông bà nội rồi bản thân mới dám ăn. Có tâm hiếu thì có tâm cảm ân, con cái có tâm cảm ân, hạnh phúc có thể đạt được từ đạo lý này hay không? Cho nên chân chính đem hiếu đạo cắm rễ, nhà này liền hòa thuận, gia hòa vạn sự hưng.
Bất cứ chuyện gì lòng tin rất quan trọng, không có lòng tin làm gì cũng rất dễ dàng thoái lui, hoặc bỏ dở giữa chừng. Mọi người có tin tưởng rằng Đệ Tử Quy có thể giải quyết vấn đề vợ chồng hay không? Nói cách khác, trong cách ăn nói, sinh hoạt hàng ngày của vợ chồng nếu không khéo léo sẽ dễ phát sinh nhiều vấn đề, lời nói có phần khó nghe, hạnh phúc gia đình có thể theo đó mà mất đi một nửa. Họ sẽ cãi nhau về: vấn đề tiền bạc, vấn đề giao tiếp, vấn đề giáo dục con cái. Cho nên Đệ Tử Quy mới nói: “Ngôn ngữ nhẫn, phẫn tự mẫn” (Lời nhịn nhường, diệt oán hận). Vấn đề giáo dục con cái chúng ta đem Đệ Tử Quy làm trước, người chồng cảm thán nói: “Ôi, học Đệ Tử Quy giúp tôi lấy một người vợ tốt, học Đệ Tử Quy thật tốt!” Bạn “Sự chư phụ, như sự phụ” (Kính chú bác, giống cha mẹ), đối xử cha mẹ chồng của mình cùng với cha mẹ ruột hoàn toàn không có khác biệt, có lẽ nào chồng không vui. Tôi đã từng nghe qua mấy người đàn ông nói: “Chỉ cần vợ của tôi đối với ba mẹ của tôi tốt, muốn tôi làm gì tôi đều sẵn lòng, tôi đều tận tâm tận lực”. Tất cả đều rất hoan hỷ.
Giữa vợ và chồng không có ai là hoàn hảo, do đó mọi phương diện đều sẽ có những khuyết điểm riêng, lúc này sẽ có tính nhẫn nại. Thường thường là khi đối phương khích lệ lẫn nhau, đến cuối cùng thẹn quá hóa giận một trận lớn. “Tôi vì muốn tốt cho bạn mà còn không nghe”, bao nhiêu cảm xúc đều đem ra nói. Ngay cả khi không cảm xúc cũng đem ra nói hết. Vì lẽ đó, cần học câu: “Thân hữu quá, gián sử canh, di ngô sắc, nhu ngô thanh. Gián bất nhập, duyệt phục gián” (Cha mẹ lỗi, phải cố khuyên, tỏ ra vui, lời nhu hòa. Khuyên không được, vẫn phải khuyên). Khuyên không nghe, không phải cưỡng cầu, miễn cưỡng, dục tốc thì bất đạt. “Gián bất nhập, duyệt phục gián” (Khuyên không được, vẫn phải khuyên), có tính nhẫn nại như vậy, đối phương sẽ cảm thấy được bạn rất có tu dưỡng, bạn không những không ở ngoài mặt phê bình họ, ngầm còn dặn dò đối với họ như vậy, tận tình khuyên bảo như vậy. Song chỗ mạnh của họ, bạn còn phải “Kiến nhân thiện, tức tư tề” (Người hành thiện, ta học theo). Ở trước mặt bằng hữu nói chuyện tốt của họ, họ sẽ khởi lòng hổ thẹn, khuyên nhủ này liền khuyên được thay đổi. Cho nên Đệ Tử Quy mỗi một câu đều đề cập đến quan hệ vợ chồng, bạn đi vào phòng sách của chồng hay là đi vào gian phòng của vợ cho là anh ấy (cô ấy) lộn xộn, không có “Quyển thúc tề” (Cất cẩn thận), “Hữu khuyết hoại, tựu bổ chi” (Sách có rách, phải tu bổ). Bạn động đến sách của anh ấy (cô ấy), anh ấy (cô ấy) có thể sẽ nổi giận. “Trí quán phục, hữu định vị” (Mũ quần áo, đặt cố định), đồ đạc của bạn ném loạn, áo quần ném loạn, có thể chính là nguyên nhân này làm khởi lên tranh cãi, ẩu đả. “Tương gia nhân, tiên vấn kỷ” (Ta cầu người, trước hỏi mình), đều có thể cảm thông, rất nhiều xung đột liền được hóa giải.
